Yaşlılıkla ilişkilendirilen el titremesi, yavaş hareketler ve donuk yüz ifadesi, aslında Parkinson hastalığının erken uyarı işaretleri olabilir. 1817'de tanımlanan bu nörolojik rahatsızlık, çoğunlukla ileri yaşlarda görülse de gençleri de etkileyebilir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, son 25 yılda hastalığın yaygınlığı iki katına çıktı ve 2050'de 25 milyonu aşması bekleniyor. Bu artışın başlıca nedeni, hızla yaşlanan dünya nüfusu. 11 Nisan Dünya Parkinson Günü, hastalıkla mücadele edenlere destek olmak ve farkındalığı artırmak için önemli bir fırsattır. Erken teşhis ve tedavi, yaşam kalitesini korumanın anahtarıdır.
Parkinson Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Parkinson hastalığının belirtileri yavaş yavaş ortaya çıkar. Başlangıç belirtileri genellikle tek taraflı başlayarak ilerler. Bunlar arasında istirahat halinde el titremesi, hareketlerde yavaşlama (bradikinezi), harekete başlamada zorluk, tekrarlayan hareketleri yapmada güçlük, el yazısının küçülmesi, yürümenin yavaşlaması ve adım uzunluğunun kısalması yer alır. Yüz ifadesinin azalması ve donuklaşması da sık görülen bir belirtidir. Kaslarda sertlik (rijidite) ve denge problemleri de zamanla ortaya çıkabilir. Parkinson sadece hareketleri etkilemez; uyku bozuklukları, koku kaybı, kabızlık, unutkanlık, depresyon ve yorgunluk gibi belirtiler de görülebilir. En önemli belirti ise hareket yavaşlamasıdır.
Erken Teşhisin Önemi
Parkinson genellikle ileri yaşlarda görülse de, gençlerde de ortaya çıkabilir. Yaşlılarda tek taraflı hareket yavaşlaması ve titreme ile tanı kolaylaşırken, gençlerde tanı gecikebilir. Kişiye özel tedaviler, biyobelirteçlerle erken tanı çalışmaları, genetik araştırmalar ve nöroteknolojik gelişmeler, hastalıkla mücadelede umut vadediyor. Erken teşhis, hastalığın ilerlemesini yavaşlatır ve yaşam kalitesini korur. Uyku sırasında bağırma, çırpınma veya düşme hissi gibi belirtiler de Parkinson'un erken habercisi olabilir. Bu tür şikayetler günlük yaşamı etkiliyorsa bir nöroloji uzmanına başvurmak şarttır. Tanı, nörolojik muayene ve beyin görüntülemeleri ile konur.
Parkinson Hastalığının Tedavisi
Şu anda Parkinson hastalığı için kesin bir tedavi olmamasına rağmen, semptomları hafifletmeye yönelik etkili tedavi yöntemleri mevcuttur. Dopamin seviyesini artırıcı ilaçlar, fizyoterapi ve egzersiz programları, konuşma terapileri ve cihaz destekli tedaviler yaşam kalitesini önemli ölçüde iyileştirebilir. Son yıllarda kişiye özel tedaviler, erken tanı çalışmaları ve nöroteknolojik gelişmeler umut verici gelişmeler sağlamaktadır. Doğru tedavi, destek ve anlayışla hastalar kaliteli bir yaşam sürebilir.